Հայկական և միջազգային դատաիրավական համայնքը լուծումներ է փնտրում․ խորհրդաժողով ՍԴ-ում
2018-ից հետո Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահն առաջին անգամ է պաշտոնական այցով Երևան ժամանում։ Հանձնաժողովի նորընտիր նախագահ Կլեր Բազի Մալորին Հայաստանում է պատվիրակությամբ Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանի հրավերով։ Հատուկ հյուրերն այստեղ են «Դատական իշխանությունը՝ որպես ժողովրդավարության երաշխավոր» բարձր մակարդակի խորհրդաժողովին մասնակցելու համար։ Միջոցառման նախապատմությունը ՍԴ նախագահ Արման Դիլանյանն է պատմում․
«Այս միջոցառման գաղափարը ծագեց ԵԽ գրասենյակի ղեկավար տիկին Շմիդտի հետ հենց առաջին հանդիպման ժամանակ, դա գրեթե մեկ տարի առաջ էր, որոշեցիքն մի այսպիսի միջոցառում կազմակերպել, որին կներգրավվեն և ոլորտի լավագույն փորձագետները, և ՀՀ դատարանների ներկայացուցիչները, իրավաբաններ, գիտնականներ և քաղհասարակության ներկայացուցիչները»։
Խորհրդաժողովի հյուրերի շրջանակը լայն է՝ ՀՀ-ում Եվրոպական միության դեսպանը, Եվրոպայի խորհրդի երևանյան գրասենյակի ղեկավարը, Հայաստանի դատական համակարգի մի շարք ներկայացուցիչներ երկրում իրավունքի գերիշխանության, խտրականության դեմ պայքարի, մարդու իրավունքների ու հիմնարար ազատությունների հարցն են քննարկում։ Դատական համակարգի բարելավման խնդիրը առաջնահերթությունների շարքում է։ Հայաստանում Եվրամիության դեսպան Անդրեա Վիկտորինն ընդգծում է՝ ՍԴ–ն կարևոր դերակատարում ունի դատարանների նկատմամբ հանրային վստահությունն ամրապնդելու գործում։
«Մենք բարձր ենք գնահատում այն ջանքերը, որ Հայաստանը վերջին տարիներին գործադրել է երկրում ժողովրդավարական արժեքները ամրապնդելու համար։ Կարևոր է նաև այն հանգամանքը, որ քաղաքական ղեկավարները հանձնառու են շարունակելու սահմանադրական բարեփոխումները, որոնք նախատեսված են դատաիրավական բարեփոխումների 2019-23 թթ ռազմավարությամբ։ Սահմանադրական դատարանը կարևոր դերակատարում ունի հասարակության վստահությունը դատական համակարգի նկատմամբ ամրապնդելու գործում և ապահովելու, որ դատավորների որոշումների հիմքում ընկած լինեն երկրի օրենքներն ու սահմանադրությունը, ոչ թե քաղաքական իշխանությունների կամ արտաքին ճնշումները»։
Եվրոպայի խորհրդի երևանյան գրասենյակի ղեկավար Մարտինա Շմիդտի կարծիքով՝ հատկապես կարևոր է, որ նման քննարկումները ոչ միայն դատարանների մասին են, այլ նաև դրանց ներկայացուցիչների հետ։
«Այս բարեփոխումների իրականացման համար դատական համակարգը պետք է ոչ միայն բանավեճի օբյեկտ լինի, այլ լինի կարևորագույն մասնակից և լուծումներ գտնող հիմանկան սուբյեկտներից մեկը»։
Նույն կարծիքին է նաև «Ժողովրդավարություն՝ իրավունքի միջոցով» Եվրոպական հանձնաժողովի, ավելի հայտնի Վենետիկի հանձնաժողովի նորընտիր նախագահ Կլեր Բազի-Մալորին։ Վենետիկի հանձնաժողովը խորհրդատվական մարմին է, որն ակտիվ է սահմանադրաիրավական զարգացումների բնագավառում՝ հիշեցնում է ու ընդգծում՝ ԵԽ-ի մաս կազմող կառույցի նպատակը մարդու իրավունքները, ժողովրդավարությունը և իրավունքի գերիշխանությունը պաշտպանելն է՝ առանց պարտադրանքի։
«Հանձնաժողովի անդամները խորհրդներ են տալիս սահմանադրության նախագծերի և այսպես ասված հարսահմանադրական տեքստերի վերաբերյալ, օրինակ՝ դատական համակարգն նվիրված օրենքներին, կամ ընտրական օրենսգրքին վերաբերյալ։ Վենետիկի հանձնաժողովի աշխատանքը և աջակցությունը ժողովրդավարության կայացման հարցում շատ բարձր է գնահատվում։ Իսկ Հայաստանը գնահատվում է որպես պետություն, որը բաց է միջազգային համագործակցության համար»։
«Դատական իշխանության հանդեպ հանրային վստահության ամրապնդման ուղիները», «Հանրային վստահության ապահովումը հաշվետվողականության և հաղորդակցության միջոցով», «Դատական իշխանության անկախության ամրապնդման ուղիները» և մի շարք այլ թեմաները քննարկվելու են երկօրյա խորհրդաժողովի ընթացքում։ Հայաստնի Սահմանադրական, վճռաբեկ դատարանների նախագահների, ԲԴԽ նախագահի, մարդու իրավունքների պաշտպանի, միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի ներկայացուցչի և ոլորտին առնչվող այլ պաշտոնատար անձանց մասնակցությամբ քննարկումները ենթադրում են գիտական և գործնական արդյունքներ Հայաստանի դատաիրավական ոլորտում։
