ՌԴ-ի համար տրամաբանական է Երևանի և Բաքվի խնդիրները կարգավորել միայնակ և, ամենայն հավանականությամբ, այդպես էլ կլինի․ վերլուծաբան
«Վալդայ» հարթակում ՌԴ նախագահ Պուտինի ամենամյա ելույթից և Մոսկվայում փոխվարչապետների մակարդակով հանդիպումից հետո տեղեկություններ են տարածվում, թե նոյեմբերի առաջին տասնօրյակի ընթացքում կարևոր փաստաթղթեր են ստորագրվելու Երևան-Մոսկվա-Բաքու ձևաչափով։
Նախ հարկ է հիշեցնել, որ օրերս ՌԴ նախագահը կարծիք հայտնեց, որ սահմանների դելիմիտացիայի, դեմարկացիայի հարցում ՌԴ-ին այլ խաղացողներ հարկավոր չեն, քանի որ խորհրդային բոլոր քարտեզները ՌԴ գլխավոր շտաբում են, այսինքն՝ սահմանազատման հարցը պետք է լուծվի եռակողմ ձևաչափով։
Իր հերթին՝ Ադրբեջանի նախագահն իր թվիթերյան էջում փոխվարչապետների ապաշրջափակման հարցով մոսկովյան քննարկումներից հետո ակնարկեց, որ, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքի հարցում ադրբեջանական կողմն իր ցանկացածին է հասնում։ Ըստ Ալիևի, թեև սկզբում հայկական կողմն ընդդիմանում էր, հիմա ինքնակամ է համաձայնել։ Մյուս կողմից՝ տարբեր աղբյուրներից մամուլում տեղեկություններ են տարածվում, թե Մոսկվայում նոյեմբերի առաջին տասնօրյակում կարող է կայանալ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հանդիպումը։ Այս մասին հաղորդել էր ռուսական «Ռիա Նովոստի» գործակալության աղբյուրը՝ շարունակելով, որ, ենթադրաբար, կողմերը եռակողմ հայտարարություն կստորագրեն նոյեմբերի 8-9-ին։
Նույն աղբյուրի փոխանցմամբ՝ հանդիպմանն ակնկալվում է եռակողմ հայտարարության ստորագրում, որը կվերաբերի «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման ու սահմանագծման գործընթացին»։ Ռուսական գործակալության աղբյուրի համաձայն, այդ գործընթացը բարդ է, և կողմերը Ռուսաստանի միջնորդությամբ կորոշեն «ճանապարհային քարտեզը»՝ տվյալ խնդրի լուծում գտնելու համար։
«Ինչպես նաև ակնկալվում է տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման մասին հայտարարություն»,- գրել էր «Ռիա Նովոստի»-ն։
Տեղական աղբյուրները ևս նշում են, որ առաջիկայում նախատեսվում է երկու փաստաթղթի ստորագրում։
ՌԴ նախագահի մամուլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը, սակայն, ինչպես ի պաշտոնե ընդունված է, ասել է, որ եթե ՌԴ-Հայաստան-Ադրբեջան գագաթաժողովի անցկացման մասին համաձայնություն ձեռք բերվի, ապա Կրեմլն այդ մասին ժամանակին կհայտնի։
Ավելի ուշագրավ էր այն հայտարարությունը, որը ժամեր առաջ տարածվեց ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Վահան Հունանյանի կողմից։
ՀՀ ԱԳՆ խոսնակը նշել է, որ տարածվող տեղեկությունները չեն համապատասխանում իրականությանը, սակայն հետաքրքրական են այն շեշտերը, որոնք անում է ՀՀ ԱԳՆ-ն՝
- Հայաստանի Հանրապետությունը պատրաստ է բարձր և բարձրագույն մակարդակով վերսկսել Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման շուրջ բանակցություններն Ադրբեջանի հետ՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության շրջանակներում և մանդատի ներքո:
- Սահմանների դելիմիտացիայի և դեմարկացիայի, ինչպես նաև տարածաշրջանային կոմունիկացիաների բացման հարցում խորհրդատվական օժանդակություն ցուցաբերելու պատրաստակամություն են հայտնել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մյուս երկու համանախագահող երկրները՝ ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան, ինչպես նաև Եվրամիությունը:
- Այս պահի դրությամբ Հայաստանի վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի միջև որևէ հանդիպում նախատեսված չէ։ Կան տարբեր ֆորմատներով տարբեր հանդիպումների առաջարկներ, որոնք քննարկման փուլում են:
- Այս թեմայի շուրջ որոշ շրջանակների տարածած լուրերն ակնհայտ սադրիչ բնույթ ունեն և իրականությանը չեն համապատասխանում:
Ռուս ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը, վերլուծելով իրավիճակը, 168․am-ի հետ զրույցում ասաց, թե ակնհայտ է, որ ակտիվ գործընթացներ կան սահմանազատման և ապաշրջափակման գործընթացների ուղղությամբ։
Ըստ նրա, ակնհայտ է նաև, որ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանն այդ հարցի լուծումը պատկերացնում են ներկայիս ձևաչափի շրջանակում, իսկ Հայաստանը ցանկանում է ներգրավել նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներին, ինչպես նաև Եվրոպական միությանը։
«Սակայն տպավորություն է, որ բանակցություններն ընթացել են, կան որոշ համաձայնություններ, և եթե կան երկրներ, որոնք դրանց մասնակցելու հայտ պետք է ներկայացնեին և մասնակցեին, չեն մասնակցել։ Ըստ էության, ռուսական կողմը դա չի մերժում, սակայն, եթե ունի նյութեր, որոնցով կողմերը պետք է առաջնորդվեն, ապա ինչո՞ւ պետք է բարդացնել իրավիճակը և գործընթաց ներգրավել ուժեր, որոնք մրցակից են Ռուսաստանին և, մեղմ ասած, այնքան էլ դրական հարաբերություններ չունեն Ռուսաստանի հետ։ Իհարկե, Ռուսաստանի համար այսքան զարգացումներից հետո տրամաբանական է գործընթացները կարգավորել միայնակ, և ամենայն հավանականությամբ, այդպես էլ կլինի։ Սակայն այնպես չէ, որ սա պարզ իրավիճակ է, և շուտ են համաձայնություններ ձեռք բերվելու։
Անկախ այն հանգամանքից, որ քարտեզներն առկա են, սահմանազատումը բարդ գործընթաց է հատկապես նման երկրների և չկարգավորված խնդիրների դեպքում։ Ես կարծում եմ, որ ձգձգվելու է, քանի որ Արևմուտքն էլ անընդհատ աշխատելու է, որպեսզի մասնակցի գործընթացին բոլոր ուղղություններով, ինչը նշանակում է, որ լարվածություն կողմերի միջև ևս լինելու է, և առաջիկայում անկայունությունը շարունակվելու է՝ անկախ համաձայնություններից»,- ասաց Խրամչիխինը։
