Ինչո՞ւ է Փաշինյանը «գրկել» Տոկաևին
2022 թվականը սկսվեց գների աճով և դրանցով պայմանավորված՝ քաղաքական ցնցումներով: Սակայն, եթե Հայաստանում ջրի և էլեկտրաէներգիայի գների աճը դիտվեց օրինաչափ երևույթ և, բացի ներխոհանոցային ընդվզումներից, հրապարակային հանրային բողոքներ ցայսօր չարձանագրվեցին, ապա Ղազախստանում դրանք քաղաքական դրամայի վերածվեցին: Ղազախստանը, որը համարվում էր հետխորհրդային տարածքի կայուն ավտորիտար, «Ելբասիի» երկիր, երեք օրվա ընթացքում սկսեց քաղաքական ճաքեր տալ:
Ուշագրավ է, որ 2022 թվականի հունվարի 5-ին, Ղազախստանի հարևան երկրները միջինասիական երկրում գլուխ բարձրացրած բողոքական ալիքը համարում էին պետության ներքին գործը: Մասնավորապես, ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դ. Պեսկովը, հենց հունվարի 5-ին ցերեկը հայտարարեց՝ «Ռուսաստանը դեմ է որևէ երկրի արտաքին միջամտությանը Ղազախստանի իրավիճակին: Կրեմլում համարում են, որ այդ երկրի իշխանությունները սեփական ուժերով կարող են կարգավորել ներքին խնդիրները»: Այսպիսով, հստակ էր՝ ղազախական ըմբոստությունները ներքին խնդիր են և արտաքին որևէ խաղացող իրավունք չունի միջամտել դրանց լուծմանը: Իսկ արդեն հունվարի 5-ի երեկոյան որոշվեց ՀԱՊԿ խաղաղապահ ուժեր ուղարկել Ղազախստան: Այս ֆոնին, ինչպես նշում են փորձագետները, զարմանալի էր ՀԱՊԿ-ի փաստացի միջամտությունը Ղազախստանի ներքին խնդիրների լուծմանը,այն դեպքում, որ ՀԱՊԿ-ը, որպես անդամ-երկրների հավաքական անվտանգություն ապահովող կառույց, պարտավորություն ունի օգնություն ցուցաբերել միայն արտաքին մարտահրավերի ՝ հարձակման, օտար երկրի ագրեսիայի դեպքում:
Հետաքրքրական է Հայաստանի վարչապետի աթոռը զբաղեցնողի անձնական շահագրգռվածությունը՝ հարեհաս լինել մի երկրի ղեկավարի, որն ընդամենն ամիսներ առաջ շնորհավորում էր Հայաստանի թշնամի Ալիևին՝ արցախյան պատերազմում տարած հաղթանակի մեկամյա տարելիցի կապակցությամբ:
Արդյուքնում՝ Հայաստանը, որպես ՀԱՊԿ նախագահող երկիր, ի շարս ՀԱՊԿ անդամ այլ երկրների, զորախումբ ուղարկեց Ղազախստան:
Այս ամենը զայրութ, զարմանք, քմծիծաղ ու ծաղր առաջացրեց ոչ միայն հայաստանյան որոշ ուժերի, այլև դրսի քաղաքական վերլուծաբանների շրջանում:
Հայ հասարակությունը հարց է տալիս.Հայաստանն ի՞նչանունդրեց, ինչպե՞սվերնագրեց ՀԱՊԿ-իշրջանակներումհայկականզորախումբ ուղարկելու փաստը: ՆիկոլՓաշինյաննայդպիսով աջակցեց ժողովրդավարությա՞նը, թ՞եբռնապետությանը։
Տեղին է հիշեցնել՝ երբ Հայաստանը տարբեր ֆորմատներով՝ գրավոր, թե բանավոր, ադրբեջանական ագրեսիայի փաստով դիմեց ՀԱՊԿ-ին,ապա այն մերժեց Հայաստանի խնդրանքը: Իսկ արտաքին տարբեր փորձագետներ բացահայտ նշում էին, որ հայերի համար այլոք պտի չզոհվեն ադրբեջանցիների օկուպացիայի դեմ ենթադրյալ կռիվներում: Ու հիմա վերստին հարց է առաջանում. եթե շիկացած Ղազախստանում խաղաղապահական ծառայություն իրականացնող հայ զինվորականների գլխից մազ ընկնի, ապա ո՞ւմ և ինչ՞ի համար է դա լինելու: Չմոռանանք, որ ղազախական քաղաքական ղեկավարությունը ոչ հայկական ազգային շահերի աջակիցն է , ոչ էլ մեր դաշնակիցը: Այն մեր թշնամի Իլհամ Ալիևի ռեժիմի ջերմեռանդ սատարողն է: Ի դեպ, Թուրքիան և Ադրբեջանն որևէ կերպ չեն արձագանքել ղազախական իրադարձություններին, բացի,Տոկաևի հավաստմամբ, Թուրքիայի նախագահի աջակցության խոսքերից:
Ո՞րն է Փաշինյանի մոտիվացիան Տոկաևին աջակցելու հարցում
Նիկոլ Փաշինյանի սրտապատառ պոռթկումը՝ անմիջապես սկսել քաղաքական խորհրդակցությունները ՀԱՊԿ անդամ-երկրների հետ Ղազախստանին օգնելու հարցով, պայմանավորված չէ միայն նրանով, որ Հայաստանն է այժմ նախագահում այդ կառույցը: Փաշինյանի սրընթաց արձագանքը, թերևս, նունի ներքին վախեր: Առաջին. Փաշինյանին թվում է, որ եթե Հայաստանում ստեղծվի քաղաքական գերզգայուն այնպիսի իրավիճակ, որ նա չկարողանա կյանքի կոչել իր հռչակած սկզբունքը՝ տանկերի թրթուրների տակ ճզմել ընդդիմադիրներին, ապա կարող է քաղաքական ալավերդիի սկզբունքով, դիմել ՀԱՊԿ-ին՝ երկրի ներսում պատժիչ գործողություն իրականացնելու ակնկալիքով: Սակայն Նիկոլ Փաշինյանը մոռանում է, որ ինքն արդեն երկու անգամ՝ տարբեր պաշտոնական խողովակներով,դիմել է հավաքական անվտանության այդ կազմակերպությանը՝ Հայաստանի համար ծանրագույն օրերին և մերժվել է: Ընդ որում, խոսքը չի գնացել քաղաքական իր ռեժիմը փրկելու մասին, այլ՝ երկրի տարածքային ամբողջականությոան: Ու հենց Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքական տհասության ու իրավիճակին չտիրապետելու, արտաքին ագրեսիային դիմագրվելու անկարողության պատճառով, Ադրբեջանի զորամիավորումները ցայսօր օկուպացված են պահում հայկական Սև Լիճը: Կրկին հարց է առաջանում. եթե Նիկոլ Փաշինյանն ուներ ռազմական, զինվորական այնքան ռեսուրս, որ կարող էր ուղարկել Ղազախստան, ինչո՞ւ այդ ռեսուրսը գործի չէր դրել Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը պաշպանելու հարցում: Եթե հիշում եք, արտաքին փորձագետները մատնացույց էին անում Հայաստանի իշխանությունների քաղաքական անգիտությունն ու ռազմաքաղաքական իմպոտեցիան, ասելով՝ դուք ինքներդ ձեզ չեք ուզում պաշտպանել, դուք ձեր վրա դրսից զինված տղա եք բերո՞ւմ: Այս օրերին ևս, Փաշինյանը քաղաքական քացի է ստանում և´ ներսից, և´ դրսից: Նա չի հասկանում, որ իր կամազուրկ խոնարհումները ՀԱՊԿ-ի ու Վլ. Պուտինի առջև քաղաքական փուչիկի արժեք ունեն:
Քաղաքական պրագմատիզմն ունի խիստ իրավիճակային փաթեթավորում. Փաշինյանն քաղաքական այն աքտորը չէ, որի համար Պուտինը կամ ՀԱՊԿ-ը կարող են իրեն փրկության հասնել, հատկապես, որ, ինչպես պնդում էր Ժիրինովսկին արցախյան պատերազմից հետո,Ռուսաստանը մեկ անգամ արդեն փրկել է Նիկոլ Փաշինյանին: Ցավոք, ոչ մեկն հարց չուղղեց ռուսաստանյան այդ քաղաքական գործչին, թե ինչո՞ւ և ինչպե՞ս է Ռուսաստանը ձեռք մեկնել Փաշինյանին:
Հարկ է շեշտել, որ ռուսական քարոզչամեքենան, որը Փաշինյանին համարում է «соросятина»` Սորոսի կադր, այժմ քար լռություն է պահպանում Փաշինյանի ղազախական փրկագործական արտիստիզմի վերաբերյալ: Նրանք, թերևս, համարում են,որ Փաշինյանն հեշտ կապիտալացվող եւ հարմարվող պատեհապաշտ է, որին իշխանությունից կարող են հեռացնել միայն նրանք, ովքեր «փողոցային» այդ ընդդիմադրին սարքեցին Հայաստանի վարչապետ: Այսպիսով, Փաշինյանի՝ Ղազախստանի նախագահին աջակցելու քաղաքական մոտիվացիան, ունի քաղաքական հեռահար հարմարվողականություն՝ ես քեզ ձեռք, դու ինձ ՝ «մեջք» կտաս: Պուտինին ու ՀԱՊԿ-ին էլ կվերցնես քո վրա՝ համոզելով , որ ես քաղաքական, ոչ թե իրավիճակային ավանտյուրիստ եմ:
Ղազախական քաղաքական դրաման՝ նույն սցենարով
Հետևելով ղազախական իրադարձություններին, ղազախ փորձագետների և լրագրողների ելույթներին, պարզ է դառնում, որ գազանավթային գների աճի բողոքական անհնազանդությունը, թեև չունի երևացող առաջնորդներ, սակայն, իրապես,ունի լատենտ տիկնիվարներ:
2018 թվականի հայկական իշխանափոխության սցենարը փոք-ինչ այլ էր: Մեզ մոտ կար դերակատար, բայց, մինչև ապրիլի առաջին կեսը, չէր երևակվում փողոց փակողների առաջնորդը:Նրա քաղաքական ուրվանկարը հստակ գծվեց, երբ Նիկոլ Փաշինյանն հայտարարեց թավշյա հեղափոխություն սկսելու մասին:
Ղազախներին հետաքրքրում է՝ ինչպե՞ս կարող էր 45 անզեն բանդիտ ներխուժել Ալմաթիի օդանավակայան, ինչպե՞ս կարող էին հարյուրավոր աշխատակիցներ կապիտուլացվել դրանց առջև, ինչպե՞ս կաթվածահար եղավ ռազմավարական նշանակության այդ օբյեկտի աշխատանքը: Հայաստանցիների շատերին էլ ցայսօր պարզ չի դարձել, թե ինչպե՞ս կարող էր անհայտ ծագման երիտասարդների մի խումբ, րոպեների ընթացքում՝ համաժամանակյա, փակել երկրի խոշոր քաղաքների փողոցները: Ղազախներին հայտնի չէ, թե ոն՞ց են իրենց գյադաները ներխուժել ղազախական արտաքին հետախուզության ծառայության զինանոց և անարգել վերցրել մեծ քանակության զենք: Մեզ էլ հայտնի չէ, թե ինչո՞ւ Հայաստանի ռազմավարական նշանակության օբյեկտ՝ ռադիոտուն, ներխուժած, հանրային ռադիոեթերը խափանած Նիկոլ Փաշինյանը չձերբակալվեց:
Ղազախստանի բնակիչները պատմում են, որ չեն հասկացել ՝որտեղի՞ց և ինչպե՞ս էին ծլում ահաբեկիչ գյադաները իրենց փողոցներում: Մեզ էլ ցայսօր պարզ չէ, թե որտեղի՞ց էին կարգավորվում մեր գյադաները՝ մեկ ակնթարում խաթարելով և խափանելով երկրի տարբեր օբյեկտների կենսագործունեությունը:
Պարզ է մի հանգամանք. յուրաքանչյուր երկրի համար գրվում են այդ երկրի մենթալիտետին բնորոշ հեղափոխությունների մեթոդական ուղեցույցներ:Դրանց հիմքում՝ տարբեր հասարակական կազմակերպությունների պարտաճանաչ հաշվետովություններն են՝ ստացված դրամաշնորհային «օրապահիկների» դիմաց: Մեկ այլ համընկնում ևս ակնբախ է. սցենարիստների ծրագրային նպատակադրումը՝ արագ խառնակչության մարտավարության կիրառությունն է և հանրային ատելությունը քաղաքական պրոֆիտի վերածելու մղումը: Որպես կանոն, ընտրվում է քաղաքական որոշակի կամ անորոշ փորձ ունեցող, կառավարման նվազույն գիտելիք ու հասուն թիմ չունեցող առաջնորդ-միջուկ: Մեր դեպքում, դերակատարին հավելյալ բնութագրել պետք չէ:Իսկ Ղազախստանի պարագայում, արտաքսման ստվերից ուրվագծվեց քրեական պատմությունների մեջ խառնված, Ղազախստանի էներգետիկայի նախկին նախարար Մուխթար Աբլյազովը:Նա, թեև, չընդունեց իր ուղղակի մասնակցությունը ղազախական դիմադրությանը, սակայն նշեց, որ մարդիկ դուրս էին եկել հրապարկներ իր կուսակցության քաղաքական կոչերով:Նա նաև հավելեց, որ կոչ է արել իր հայրենակիցներին, Հայաստանի օրինակով, իրենցով լցնել վարչական շենքերը:
Politik.am
